Historie

VAN NIEUWKUIJK

Geschiedenis van Nieuwkuijk

In het jaar 1312 is de naam Nieuwkuijk voor het eerst terug te vinden in de archieven. Het wordt dan nog geschreven als “Nyeencuyc”. Jan III van Grave en Cuyk is dan de grondheer in dat gebied. 

Vanaf 1383 wordt de heerlijkheid Nieuwkekuyc, zoals het dan wordt genoemd, in leen gegeven aan Boudewijn Kuijst van Wijck, een broer van de heer van Onsenoort. Een heerlijkheid is een bezitting van een heer, waar bepaalde “heerlijke” rechten aan gebonden zijn. Na een tijd komen de rechten op Onsenoort en Nieuwkuijk bij dezelfde persoon.
In de 17e eeuw werden Onsenoort en Nieuwkuijk van elkaar gescheiden. Onsenoort hoorde bij het Gewest Holland en Nieuwkuijk bij de Meierij. Aan het einde van de 18e eeuw heeft Nieuwkuijk ook even bij het Gewest Holland gehoord, maar vanaf 1807 hoorden beide dorpen bij Brabant. Vanaf 1811 waren Onsenoort en Nieuwkuijk één gemeente. 

De boeren in Nieuwkuijk verbouwden in de 19e eeuw vooral graan en aardappels. Daarnaast werd ook veel hop verbouwd. Ook werkten veel mensen in de schoenindustrie, later veranderde dat naar de mandenmakerij.

In de nacht van 29 op 30 december 1880 vond in Nieuwkuijk een grote ramp plaats. De dijk brak door vanwege een storm en hoog water en het hele dorp kwam onder water te staan door een gat van 150 meter. Veel boerderijen waren helemaal verwoest en ook voor de landbouw was er veel schade. Honderden Nieuwkuijkers zaten zonder onderdak en moesten worden opgevangen in Drunen en Vlijmen, maar ook in Tilburg en Utrecht. Pas anderhalve maand later kon begonnen worden met het herstel. 

Door de overstroming is de Nieuwkuijkse Wiel ontstaan. Het water is 10 tot 15 meter diep. Na de tweede Wereldoorlog heeft de gemeente er een openluchtzwembad van gemaakt, waar veel Kuijkse mensen hun zwemdiploma’s hebben gehaald. Na 1980 wordt het niet meer als zwembad gebruikt. 

In 1935 werd de gemeente Nieuwkuijk samengevoegd met de gemeente Vlijmen. Van 24 oktober tot 5 november 1944 diende Abdij Mariënkroon in Nieuwkuijk als schuilplaats voor ruim 1600 vluchtelingen uit Nieuwkuijk en omgeving. Nieuwkuijkers zochten
schuilplaats vanwege de hevige gevechten tijdens de opmars van de geallieerden. In de abdij werden acht oorlogsbaby’s geboren. Uit dankbaarheid werden enkele baby’s genoemd naar de oprichter van de abdij: Bernardus of Bernardina. In 2018 is door journalist Hans van den Eeden het boek ‘Thuis in de abdij’ gepubliceerd.